واکسن آنفولانزا
آیا می‌دانستید که آنفولانزا می‌تواند باعث مشکلات جدی در سلامتی، بستری شدن در بیمارستان و حتی گاهی منجر به مرگ شود؟
اغلب افراد آنفولانزا را به عنوان یک بیماری خطرناک نمی‌شناسند و آن را با علائمی چون سردرد، آبریزش بینی، سرفه و درد عضلانی با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند. آنفولانزا یک بیماری تنفسی به شدت مسری است که در اثر ویروس آنفولانزا ایجاد شده و بینی، گلو و گاهی اوقات ریه‌ها را آلوده می‌کند. عکس عفونت‌های تنفسی ویروسی مانند سرماخوردگی معمولاً طی چند روز ظاهر می‌شوند و از بین می‌روند، اما هیچ‌گونه عوارض دائمی برجای نمی‌گذارند اما آنفولانزا می‌تواند باعث مشکلات جدی در سلامتی مانند ذات‌الریه، عفونت‌های باکتریایی یا بستری شدن در بیمارستان و حتی گاهی منجر به مرگ شود. آنفولانزا یک بیماری ویروسی حاد است که باعث همه‌گیری یا اپیدمی‌های سالانه و گاهاً پاندمی می‌شود. همه افراد حتی افراد سالم و بدون هیچ بیماری زمینه‌ای می توانند به آنفولانزا مبتلا شوند، آنفولانزا به خصوص برای افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند بسیار خطرناک است.
آنفولانزا چه علائمی دارد و چگونه منتشر می‌شود؟
آنفولانزا معمولاً به صورت ناگهانی شروع می‌شود. افرادی که آنفولانزا دارند معمولاً برخی یا همه این علائم را احساس می‌کنند:
تب یا احساس تب و لرز، سرفه، گلو درد، آبریزش یا گرفتگی بینی، درد عضلانی یا درد بدن، سردرد، خستگی. برخی از افراد ممکن است اسهال و استفراغ داشته باشند، اگرچه این موارد در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است. توجه به این نکته ضروری است که حدود ۳۳% از افراد مبتلا به آنفولانزا هیچ علائمی ندارند.
وقتی فرد آلوده سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، قطرات حاوی ویروس در هوا پراکنده شده و می‌توانند تا یک متر گسترش یابند و افرادیکه این قطرات را تنفس می‌کنند را آلوده نمایند. ممکن است فرد با لمس یک سطح یا شیء آلوده به ویروس آنفولانزا و سپس دست زدن به دهان، بینی یا احتمالاً چشم خود، به این بیماری مبتلا شود. برای جلوگیری از انتقال، افراد باید هنگام سرفه دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانند و مرتباً دست‌های خود را بشویند.
افراد مبتلا به آنفولانزا در ۳ تا ۴ روز اول پس از شروع بیماری بیشترین ریسک انتقال آنفولانزا را دارند. بزرگسالان سالم و ممکن است یک روز قبل از بروز علائم و تا ۵ الی ۷ روز پس از بیمار شدن، دیگران را آلوده کنند. کودکان و برخی افراد با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است ویروس را برای مدت بیش از ۷ روز انتشار دهند.
علائم می‌توانند به حدود دو روز پس از ورود ویروس به بدن شروع شوند اما ممکن است این زمان از ۱ تا ۴ روز متغیر باشد. این بدان معناست که شما در این دوره ناقل بیماری هستید و می‌توانید آنفولانزا را به شخص دیگری منتقل کنید حتی اگر از بیماری خود آگاه نباشید.
چه کسانی در خطر ابتلا به آنفولانزا هستند؟
همه گروه‌های سنی (حتی افراد سالم) در خطر ابتلا به آنفلوانزا هستند اما بعضی گروه ها بیشتر از سایرین در معرض این خطر می باشند.
- زنان باردار
- کودکان زیر ۵ سال
- افراد مسن یا بالای ۶۵ سال
- افرادی که دارای بیماری‌های مزمن هستند مانند دیابت، بیماری‌های مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، متابولیکی، عصبی، کبدی یا خونی.
- افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند مانند افرادی که HIV دارند، شیمی درمانی می‌شوند یا داروهای استروئیدی دریافت می‌کنند.
بیشتر افرادی که با آنفولانزا مبتلا می‌شوند طی چند روز تا کمتر از دو هفته بهبود می یابند، اما برخی از افراد در اثر ابتلا به آنفولانزا دچار عوارضی مانند ذات‌الریه، عفونت‌های سینوسی و گوش، التهاب قلبی، مغزی یا عضله و نارسایی ریوی، نارسایی کلیه و یا دیابت می‌شوند. آنفولانزا همچنین می‌تواند سیر بیماری‌های زمینه‌ای را بدتر کند. بعضی از عوارض می‌توانند سلامت فرد را تهدید کرده و حتی در مواردی منجر به مرگ شوند. بستری شدن در بیمارستان و مرگ عمدتاً در بین گروه‌های پرخطر رخ می‌دهد.
بهترین راه برای مقابله با آنفولانزا چیست؟
بهترین راه پیشگیری از آنفولانزا، تزریق سالانه واکسن است. دریافت واکسن آنفولانزا به تمام افراد (به جز کودکان کمتر از شش ماه) توصیه می‌شود. واکسن به خصوص برای گروه‌های پرخطر حائز اهمیت است. واکسن آنفولانزا می‌تواند از بیماری آنفولانزا جلوگیری کند. مطالعات نشان داده است که واکسن آنفولانزا بیماری‌های مرتبط با این بیماری و خطر عوارض جدی ناشی از آن که می‌تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان یا حتی مرگ شود را کاهش می‌دهد. به دلیل پاندمی ۱۹-COVID دریافت واکسن آنفولانزا در این فصل از همیشه مهم‌تر خواهد بود.
چه زمانی باید واکسن آنفولانزا را دریافت کنیم؟
واکسن آنفولانزا باید قبل از شروع گردش ویروس‌های آنفولانزا دریافت شود، زیرا حدود دو هفته طول می‌کشد تا آنتی‌بادی تولید شود و بدن را در برابر آنفولانزا محافظت کند. با این حال، واکسیناسیون زود هنگام (به عنوان مثال، در مرداد و شهریور) احتمالاً با کاهش ایمنی در برابر بیماری در اواخر فصل آنفولانزا، به ویژه در سالمندان همراه خواهد بود. در کشور ما، ویروس‌های آنفولانزا در طی پاییز و زمستان در گردش هستند و اوج بیماری در ایران معمولاً در ماه‌های «دی» و «بهمن» است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کند که همه افراد شش ماهه و بالاتر باید سالانه تا پایان آبان ماه، واکسن آنفولانزای فصلی را دریافت کنند، اما از آنجا که ویروس تا «فروردین» و «اردیبهشت» در گردش است، تزریق واکسن آنفولانزا در هر زمان از فصل سرما توصیه می‌شود.
چرا باید واکسن آنفولانزا سالانه تزریق شود؟
به دو دلیل سالانه به واکسن آنفولانزا نیاز داریم: اول، میزان ایمنی فرد به واسطه واکسن به مرور زمان کاهش می‌یابد، بنابراین برای محافظت بهینه، به یک واکسن سالانه نیاز است. دوم، از آنجا که ویروس‌های آنفولانزا به طور مداوم در حال تغییر هستند، لازم است که واکسن‌های آنفولانزا از یک فصل به فصل دیگر تجدید شوند تا از ویروس‌هایی که تحقیقات نشان می‌دهد که در فصل آینده آنفولانزا بیشتر در گردش هستند، محافظت کنند. برای داشتن ایمنی در برابر بیماری، افراد ۶ ماهه به بالا باید سالانه واکسینه شوند.
چه نکاتی در مورد تزریق واکسن آنفولانزا وجود دارد؟
- کودکان ۶ ماهه تا ۸ سال در صورتی که قبلاً سابقه واکسیناسیون آنفولانزا نداشته باشند ممکن است در طی یک فصل، دو دوز واکسن آنفولانزا را دریافت کنند و این ۲ دو باید با فاصله حداقل چهار هفته دریافت شود.
- بقیه افراد در هر فصل آنفولانزا فقط به یک دوز نیاز دارند.
- واکسن آنفولانزا می‌تواند همزمان با سایر واکسن‌ها تزریق شود. واکسن آنفولانزا و واکسن کرونا می‌توانند همزمان تزریق شوند.
- افرادی که بیماری‌های جزئی مانند سرماخوردگی خفیف دارند می‌توانند واکسینه شوند. افرادی که بیماری مزمن یا شدیدی دارند باید قبل از تزریق واکسن آنفولانزا بهبود یافته باشند.
- حدود دو هفته بعد از واکسیناسیون، بدن شما در برابر آنفولانزا ایمنی پیدا می‌کند.
اشتباهات رایج در مورد آنفولانزا
× واکسن آنفولانزا خود باعث بیماری آنفولانزا می‌شود
خیر. واکسن آنفولانزای تزریقی حاوی ویروسی غیرفعال است که نمی تواند باعث بیماری آنفولانزا در شما شود. اگر احساس درد یا کمی تب می‌کنید، این یک واکنش طبیعی سیستم ایمنی بدن به واکسن است و به طور کلی فقط یک یا دو روز طول می‌کشد.
× واکسن آنفولانزا می‌تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند.
ثابت شده است که واکسن آنفولانزا بی خطر است. عوارض جانبی شدید بسیار نادر است. شایع‌ترین عوارض جانبی به طور کلی خفیف بوده و شامل این موارد است: درد، قرمزی و یا تورم جای تزریق، سردرد، تب، درد‌های عضلانی، حالت تهوع، خستگی. در صورت بروز عوارض جانبی، این عوارض معمولاً پس از تزریق شروع می‌شود و به طور کلی یک یا دو روز ادامه می‌یابد.
× من واکسن زدم با این حال دچار بیماری آنفولانزا شدم، بنابراین واکسن مؤثر نیست.
خیر. حتی اگر واکسین شده باشید ممکن است به آنفولانزا مبتلا شوید. این موضوع به دلایل زیر امکان‌پذیر است:
- ممکن است کمی قبل از واکسیناسیون یا پس از تزریق واکسن در دوره‌ای که بدن هنوز در حال تولید آنتی بادی بوده است، در معرض ویروس آنفولانزا قرار گرفته باشید و قرار گرفتن در معرض ویروس، ممکن از منجر به ابتلای شما به آنفولانزا شود (قبل از آنکه بدنتان به واسطه واکسن ایمن شده باشد) زیرا آنتی‌بادی‌هایی که از بدن شما در برابر بیماری محافظت می‌کنند حدود ۲ هفته پس از دریافت واکسن ایجاد می‌شوند.
- انواع مختلفی از ویروس‌های آنفولانزا وجود دارند که هر ساله در گردش هستند. واکسن آنفولانزا برای محافظت در برابر سه یا چهار نوع از ویروس آنفولانزا ساخته می‌شود که تحقیقات نشان داده‌اند که در این فصل بیشتر از بقیه انواع آن در گردش خواهد بود. ممکن است بر حسب اتفاق در معرض نوعی از ویروس آنفولانزا قرار گرفته باشید که در واکسن آنفولانزای فصلی وجود نداشته است.
- محافظت حاصل از واکسیناسیون آنفولانزا تا حدی بر اساس عوامل بهداشتی و سن فردی که واکسینه می‌شود، متفاوت است. به طور کلی، واکسن آنفولانزا در میان کودکان کمتر از ۵ سال، افراد مسن و افرادی که بیماری‌های زمینه این مزمن دارند، ممکن است ایمنی کمتری ایجاد کند. درست است که واکسیناسیون ایمنی است درصدی ایجاد نمی‌کند، اما بهترین راه برای محافظت در برابر عفونت آنفولانزا واکسیناسیون است.
× اگر با تزریق واکسن آنفولانزا باز هم مبتلا به آنفولانزا شویم، پس از دریافت واکسن بیهوده است.
خیر. با اینکه ممکن است با وجود دریافت واکسن باز هم به بیماری مبتلا شوید، اما مطالعات نشان داده است که واکسیناسیون آنفولانزا از شدت بیماری می‌کاهد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داده است که واکسیناسیون آنفولانزا باعث کاهش مرگ‌و‌میر، پذیرش در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) و مدت زمان بستری در بیمارستان در بزرگسالان می‌شود.
× من باردار هستم بنابراین نباید واکسن آنفولانزا بزنم.
دریافت واکسن آنفولانزا به خصوص برای زنان باردار اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا سیستم ایمنی بدن آن‌ها ضعیف تر از حد معمول می‌باشد. واکسن آنفولانزای غیرفعال در هر مرحله از بارداری بی‌خطر است. واکسیناسیون آوانزا به زنان در دوران بارداری و پس از آن کمک می‌کند. واکسیناسیون خطر ابتلا به عفونت حاد تنفسی مرتبط با آنفولانزا در زنان باردار را به نصف کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که واکسن آنفولانزا ای که در دوران بارداری تزریق می‌شود، علاوه بر کمک به محافظت از خانم باردار، نوزاد وی را نیز تا چند ماه پس از تولد، و تا رسیدن به سن کافی برای دریافت واکسن آنفولانزا، در برابر این بیماری ایمنی کند.
