با بیماری آفت دهان بیشتر آشنا شوید

عوامل مختلفی در به وجود آمدن آفت دهان تاثیر گذار هستند. استفاده از غذاهای تند؛ نوشیدنی‌های اسیدی؛ قهوه؛ خمیر دندان نامناسب و … می‌تواند فرد را دچار آفت کند. در مرحله اول رعایت کردن بهداشت دهان و دندان؛ مسواک زدن؛ استفاده از نخ دهان و …. نتیجه مثبتی بر سلامت دهان دارد.

 

با بیماری آفت دهان بیشتر آشنا شوید

 

زخم‌های کم عمق؛ دردناک و کوچکی که در داخل دهان به وجود می‌آیند به عنوان آفت دهان شناخته شده‌اند. شکل زخم‌ها بیضی یا گرد است و رنگ آن خاکستری؛ سفید مایل به زرد می‌باشد که معمولا سطح سرخ رنگی اطراف آن را پوشانده است. این عارضه بیشتر در قسمت‌های نرم و خیس دهان مانند لب‌ها؛ داخل گونه‌ها؛ گلو و زبان ایجاد می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود بیست درصد از مردم دنیا دچار انواع ضایعات دهان شده‌اند که آفت دهانی رایج‌ترین آن می‌باشد. ممکن است برخی از افراد به طور ارثی دچار آفت شوند. آقایان کمتر از زنان دچار این بیماری می‌گردند. قطر آفت‌ها کمتر از یک میلی‌متر و بسیار کوچک می‌باشند. اما همین نیز هنگام صحبت کردن و غذا خوردن سبب ناراحتی فرد می‌گردد. آفت‌ها دارای انواع مختلفی هستند. آن‌ها بر اساس میزان درد؛ شکل و اندازه به سه قسمت تقسیم می‌شوند.

 

انواع آفت دهانی

 

آفت جزئی ( مینور یا کوچک )

آفت جزئی بسیار کوچک است و به آفت مینور نیز معروف می‌باشد. این نوع آفت نیازی به درمان ندارد و در مدت هفت الی ده روز درمان می‌شود. بیشتر از هشتاد درصد افرادی که دچار آفت دهانی می‌شوند؛ از نوع آفت جزئی می‌باشد. آفت مینور یا جزئی شایع‌ترین نوع آفت می‌باشد.

آفت اصلی ( ماژور یا بزرگ )

افرادی که دچار آفت اصلی یا ماژور می‌شوند نیاز به درمان دارند. قطر این آفت بیشتر از یک سانتی‌متر و بسیار دردناک است. معمولا با گذشت دو یا چند هفته همچنان آفت دهان وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهد درمان آفت ماژور می‌تواند تا چهل و پنج روز به طول انجامد. گاهی ممکن است این آفت سبب ایجاد زخم در دهان گردد.

 

 

آفت ویروسی هرپسی ( تبخال دهانی )

آفت ویروسی هرپسی به عنوان ریزترین آفت دهانی شناخته شده است. قطر این آفت کمتر از چند میلی‌متر است. به این نوع آفت تبخال دهانی نیز گفته می‌شود. در این نوع آفت زخم‌های کوچک در زخم‌های بزرگ‌تر ایجاد می‌‌شوند و بسیار دردناک هستند. ممکن است به درمان نیاز داشته باشند و زمان بهبود آن ده روز به طول انجامد.

 

نشانه‌ها و علائم آفت دهان

 

همان‌طور که بیشتر بیماری‌ها دارای علائمی هستند؛ آفت دهان نیز با علائمی حضور خود را اعلام می‌کند. شایع‌ترین نشانه این عارضه بیست و چهار ساعت قبل از بروز آفت؛ سوزن سوزنی شدن؛ احساس سوزش و در نوع شدیدتر احساس خفگی می‌باشد. گاهی ممکن است فرد دچار علائم غیر عادی همچون بی‌حالی؛ کاهش وزن؛ تب؛ تورم غدد لنفاوی؛ ایجاد برفک در دهان یا گلو گردد. این علائم بیشتر نشان از عفونت دارد.

 

زمان مراجعه به پزشک

 

برخی از افراد دچار آفت دهانی جزئی می‌شوند و بعد از مدتی بهبود می‌یابند. اما اگر آفت دهان بزرگتر از حد معمول باشد و تا سه هفته بهبود نیابد حتما باید به پزشک مراجعه کنید. گاهی بعد از مصرف داروهای ضد درد؛ درد آفت همچنان ادامه دارد و با تب شدید همراه است؛ بنابراین مراجعه به پزشک ضروری می‌باشد. اگر آفت به دیگر قسمت‌های دهان گسترش یابد و نوشیدن مایعات جهت هیدراته شدن بدن با مشکل روبرو شود؛ نیاز به رسیدگی و معاینه پزشک دارد.

 

ایجاد آفت دهانی و علل آن

 

برخی از عوامل همچون استرس عاطفی؛ هورمون‌ها؛ کشیدن سیگار؛ آلرژی به مواد غذایی؛ رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان؛ رژیم‌های غذایی اشتباه؛ بیماری‌های دستگاه گوارش؛ سرطان دهان؛ ضعف سیستم ایمنی بدن و …. می‌توانند در به وجود آمدن آفت دهان موثر باشند. برخی از افراد در رژیم غذایی خود از روی؛ آهن؛ ویتامین B12 و …. کمتر استفاده می‌کنند. همین امر سبب ایجاد آفت می‌شود. پیوند عضو؛ ایدز؛ آنفولانزا؛ سرماخوردگی و … می‌تواند در ایجاد آفت تاثیر گذار باشند. لازم به ذکر است یافتن علت این عارضه به سختی امکان‌پذیر می‌باشد.

ایجاد آفت دهان با مصرف برخی داروها

 

استفاده از برخی داروها ممکن است در ایجاد آفت دهانی موثر باشند. بنابراین لازم است دارو را زیر نظر پزشک مصرف کنید تا از بروز مشکل جلوگیری شود. داروهایی همچون آسپرین؛ پنی سیلامین؛ مهار کننده‌های پروتئین؛ آنتی بیوتیک‌ها؛ ضد ویروس‌ها و …. می‌توانند در ایجاد آفت نقش داشته باشند. افرادی که از داروهای شیمی درمانی استفاده می‌کنند؛ بیشتر از سایرین به آفت دهانی دچار می‌گردند. استفاده از داروهای سولفا؛ نیکوتین خوراکی؛ ضد فشار خون و مهار کننده‌های تجمع پلاکتی نیز ممکن است در بروز آفت تاثیر گذار باشند.

 

عوامل خطر ساز آفت دهان

 

عوامل مختلفی در خطرساز شدن آفت دهانی موثر هستند. بنابراین توجه به برخی نکات مهم برای از بین بردن این عوامل حائز اهمیت می‌باشد.

 

رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان

 

برای جلوگیری از بروز این بیماری لازم است بهداشت دهان و دندان در درجه اول قرار داده شود. استفاده از نخ دندان در برنامه روزانه خود قرار دهید. روزانه حتما دو بار مسواک بزنید. کاهش غذاها و تنقلات تحریک کننده و اسیدی؛ استفاده نکردن از غذاهای سفت در کنار مسواک زدن؛ سبب از بین رفتن باکتری‌ها می‌گردد و از بروز آفت جلوگیری می‌کند.

 

 

خمیر دندان مناسب

 

استفاده از خمیر دندانی که حاوی سدیم لوریل سولفات است؛ ممکن است سبب آفت دهانی گردد. با وجود این ماده در ترکیبات خمیر دندان؛ بافت‌های لثه و دهان دچار تحریک می‌شوند. بنابراین اگر زخم‌ها شدیدتر شدند؛ احتمال این‌که خمیر دندان عامل اصلی آن ‌باشد قوت می‌یابد.

 

بیماری‌ها

 

برخی بیماری‌ها همچون بیماری‌های التهاب روده ( بیماری کرون )؛ بیماری سلیاک ( اختلال شدید روده)؛ بیماری بهجت ( التهاب در کل بدن مخصوصا دهان )؛ بیماری لوپوس ( بیماری خود ایمنی که سبب حمله بدن به بافت‌ها و اندام خود می‌گردد )؛ کمبود ویتامین‌ها و …. می‌توانند باعث ایجاد آفت در دهان گردند. لازم به ذکر است اگر زخم‌ها در دهان به مدت طولانی بهبود نیابند هر کدام از این بیماری‌ها می‌تواند در تشدید آفت نقش داشته باشند.

 

کاهش یا افزایش برخی مواد تغذیه‌ای

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف بیش از حد قند و شکر؛ مرکبات؛ غذاهای فرآوری شده در بروز آفت تاثیر گذار هستند. استفاده از پیاز می‌تواند نقش ضد باکتری را ایفا کند و در از بین بردن آفت‌ها موثر باشد. شما می‌توانید با استفاده از پیاز خام در سالاد به سلامت دهان خود کمک کنید. تامین ویتامین‌های بدن با مصرف میوه و سبزیجات تضمین کننده دهان شما می‌باشد. در نظر داشته باشید هرگز از میوه‌ها و غذاهای اسیدی استفاده نکنید. مصرف غذاهای تند را کاهش دهید تا در صورت بروز آفت؛ زودتر بهبود یابید.

 

حساسیت غذایی و بروز آفت دهان

 

استفاده از غذاهای پر ادویه؛ بادمجان؛ تخم مرغ؛ قهوه؛ گوجه فرنگی؛ توت فرنگی؛ آجیل؛ پنیر و …. در برخی افراد سبب ایجاد آلرژی و حساسیت می‌گردد. همین امر می‌تواند منجر به تشکیل زخم دهان و طولانی شدن مدت بهبود آن گردد.

 

درمان آفت‌های دهانی

 

داروهای موضعی

جهت کاهش التهاب؛ جلوگیری از عفونت و تسکین درد آفت دهانی؛ می‌توان از داروهای مختلفی استفاده کرد. استفاده از پمادها و ژل‌های موضعی گزینه‌های مناسبی برای بهبود آفت دهان می‌باشند.

 

داروهای ضد درد موضعی

برای تسکین درد از داروهای ضد درد موضعی استفاده می‌شود. این ژل‌ها همچون بنزوکائین ( ژل اورال‌بی؛ اوراژل ) مستقیم بر روی زخم قرار داده می‌شود. لیدوکائین نیز یک بی‌حس کننده می‌باشد که در کاهش درد موثر است.

داروهای ضد التهاب موضعی

برای کاهش التهاب می‌توانید از داروهای استروئیدی همچون فلوسینونید یا تریامسینولون استوناید به صورت موضعی استفاده کنید. لازم است این داروها توسط پزشک تجویز گردد و طبق نظر پزشک مصرف شود.

آنتی بیوتیک‌های موضعی

در صورتی که فرد دچار علائم‌هایی همچون تب؛ قرمزی؛ ترشحات چرکی؛ پوسته پوسته شدن دهان گردد؛ احتمال عفونت آفت بسیار زیاد است. بنابراین برای بهبود و کاهش درد پزشک استفاده از آنتی بیوتیک‌های موضعی را برای بیمار تجویز می‌کند.

 

پیشگیری از آفت دهانی

 

با توجه به این‌که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است بنابراین توصیه می‌گردد با رعایت نکاتی از به وجود آمدن آفت جلوگیری کنید.

استفاده از مسواک نرم تا حد زیادی می‌تواند از بروز آفت جلوگیری کند. برای این‌که ذرات غذا و باکتری‌های دهان از بین بروند حتما از نخ دندان استفاده کنید. خمیر دندان مناسب تهیه کنید. از مصرف نوشیدنی‌های اسیدی مانند قهوه خودداری کنید. مخصوصا اگر با مصرف قهوه دچار حساسیت می‌شوید. مصرف غذاهای پر ادویه؛ تند و فست فودی را کاهش دهید یا کاملا آن‌ها را از برنامه غذایی خود حذف کنید.

در صورتی‌که به بیماری خاص مبتلا هستید؛ در صورت بروز آفت حتما با پزشک خود مشورت کنید و از او راهنمایی بخواهید. خودسرانه اقدام به درمان نکنید.